گياهان موثر در درمان مشكلات عصبي و روحي

گاوزبان (Borago officinalis)

گياهي علفي و يك ساله، به ارتفاع 15 تا 70 سانتيمتر، داراي ساقه منشعب و پوشيده از تارهاي خشن، برگ‌هاي اين گياه نسبتا بزرگ و چين خورده به رنگ سبز تيره، تخم مرغي شكل و نوك تيزند كه به طور متناوب برروي ساقه گياه قرار دارند. تمام سطح گياه پوشيده از كرك‌هاي سفيد و منشعب است. گل‌هاي اين گياه در انتهاي ساقه قرار دارد و به رنگ روشن و ستاره شكل و ميوه آن به شكل چهار فندق كوچك است. اين گياه بومي كشورهاي اروپايي است، اما در برخي نقاط ايران نيز در سطح محدود كاشته مي‌شود. اين گياه در فرانسه شكوفه آبي تندرستي ناميده مي‌شود، زيرا گل‌هاي ان به رنگ آبي است و داروي خوبي است براي دهقانان كه معمولا نياز به تنفس بيشتر در هنگام كاركردن دارند. اندام دارويي گاوزبان گل و برگ آن است كه محرك غده فوق كليه، ضد اضطراب و افسردگي و آرام بخش مي‌باشد. هم چنين عصاره گل گاوزبان دارويي موثر و بي‌خطر براي درمان بيماران مبتلا به اختلال وسواسي اجباري است. استفاده طولاني مدت از اين گياه باعث آسيب كبدي مي‌شود. آنچه در بازر گياهان دارويي به نام گل گاوزبان عرضه مي‌شود، گياهان ديگري به جز گاوزبان فوق است كه از جمله مي‌توان به Echium amoenum اشاره كرد. بررسي محققان نشان داده است بر خلاف گاوزبان واقعي اين گياه فاقد اثرات قابل توجهي برروي اعصاب و روان بوده و بيش‌تر در درمان سرماخوردگي كاربرد دارد.

جو دو سر (يولاف) (Avena sative)

گياهي داراي گل‌هاي بسيار ريز و نامشخص است. اين گياه‌ها در دستجاني كه اصطلاحا سنبله ناميده مي‌شوند، قرار گرفته‌اند و هر سنبله توسط دو برگچه كوچك كه پوش يا گلوم داراي زوايد دراز نخي شكلي به نام ريشك هستند محصور شده است. يولاف در بيشتر نقاط كشور رويش دارد و دانه‌هاي آن خاصيت دارويي فراواني دارند. گياه يولاف در درمان افسردگي بسيار مفيد است و براي تقويت اعصاب به كار مي‌رود.

مريم گلي (Salvia officinalis)

گياهي است بوته‌اي با ساقه منشعب و پوشيده  از برگ‌هاي باريك در انتهاي ساقه‌هاي خوشه‌اي از گل‌هاي آبي رنگ مي‌رويد. ساقه‌ها عطري خوشايند و طعم تلخ دارد. مسكن و برطرف كننده درد است. و اسانس رقيق آن را براي كاهش سردرد به شقيقه‌ها مي‌مالند. اسانس آرام بخش و نشاط آور در عطريات و فرآورده‌هاي آرايشي و بهداشتي به كار برده مي‌شود. به علاوه مريم گلي يك تقويت كننده حافظه بسيار قدرتمند محسوب مي‌شود. اين گياه، هزاران سال است كه در درمان بيماري‌هاي مغزي و عروقي مورد استفاده قرار مي‌گيرد تركيبات استخراج شده از ريشه‌ي گياه مريم گلي از آنزيم‌هاي بازدارنده آنزيم استيل كولين استراز مي‌باشند. ضعف حافظه ناشي از بيماري آلزايمر با افزايش فعاليت آنزيم استيل كولين استراز در ارتباط مي‌باشد. افزايش فعاليت آنزيم استيل كولين استراز، منجر به كاهش ميزان استيل كولين در نورون‌هاي  كولينرژيك و نيز غير كولينرژيك مغز مي‌گردد. در مغز بيماران مبتلا به آلزايمر، پلاك‌هايي به نام پلاك‌هاي اميلوييدي تشكيل مي‌گردند. پروتئين آميلوئيد-بتا، جزء اصلي ساختار تشكيل دهنده‌ي اين پلاك‌هاي آميلوئيدي مي‌باشد. اين پروتئين عمر كرد آنزيم استيل كولين استراز را  در اطراف پلاك‌هاي آميلوئيدي افزايش مي‌دهد. استفاده از گياه مريم گلي، از افزايش فعاليت آنزيم استيل كولين استراز در اطراف پلاك هاي اميلوئيدي جلوگيري نموده و بدين واسطه نيز مريم گليمي‌تواند به عنوان يك مهار كننده آنزيم استيل كولين استراز براي كمك به درمان بيماري آلزايمر مورد استفاده قرار بگيرد.

جينكو (ژينكو، درخت چهل سكه) (Ginko Biloba)

درختي است دو پايه نر و ماده و يكي از قديمترين درختاني كه در دنيا وجود دارد. اين گياه از قدرت سازگاري فوق العاده‌اي، برخوردار است به طوري كه حتي در عصر يخبندان و بمب اتمي هيروشيما، بقاي خود را حفظ كرد. يك درخت واحد ژينكو مي‌تواند تا 100 سال عمر كند و ارتفاع آن به 120 پا برسد. اين يگاه داراي شاخه‌هاي كوتاه با برگ هاي بادبزني شكل است و ميوه غير خوراكي آن بوي تندي توليد مي‌كند. ميوه اين گياه حاوي تخم داخلي خوردني است. هرچند كه طب گياهي چين در طول قرن‌ها متمادي هم از برگ جنيكو و هم از تخم آن استفاده كرده است، ليكن تحقيقات كنوني روي عصاره جنيكوي استاندارد معطوف شده است كه از برگ آن حاصل مي‌شود. عصاره جنيكوي استاندارد معطوف شده است كه از برگ آن حاصل مي‌شود. عصاره مذكور فوق العاده غليظ و به مراتب موثرتر از ساير فرآورده‌هاي حاصل از ساير برگ‌ها است. برگ جنيكو بخش اعظم آسيب‌هاي ناشي از پيري به ويژه صدمات وارده بر سيستم‌هاي جريان خون و عصبي را ترميم مي‌كند. عصاره مزبور هم چنين سبب تقويت رگ‌هاي خوني مي‌شود. در نتيجه غالبا براي افراد مسن‌تر كه از علايم زوال عقل نظير اختلال هوشياري، از دست رفتن حافظه انواع سردرد، افسردگي و وزوز گوش رنج مي‌برند، توصيه مي‌شود در اثر مصرف عصاره جنيكو سيستم جريان خون و سيستم عصبي تقويت و از آن‌ها مراقبت مي‌شود و در پيشگيري از بيماري و سكته قلبي و شروع زوال عقل نيز موثر واقع مي‌شود. بروز نتايج اوليه چهار تا شش هفته طول مي‌كشد، اما بايد فراتر از اين زمان جمع آور نتايج حاصل تداوم يابد در طول شش ماه اول نبايد انتظار تغييرات زيادي داشت. همچنين اين گياه ضد اضطراب مي‌باشد. خاصيت آنتي اكسيداني قوي دارد و مي‌تواند از آسيب رسيدن به رگ‌هاي خوني در معز جلوگيري كند. همچنين مي‌تواند جريان خون در مغز را نيز بالا ببرد و با حفظ قابليت ارتجاعي رگ‌ها، اكسيژن و مواد مغذي را به سلول‌ها برساند. برگ‌ جينكو گياهي بي‌خطر بوده و  عوارض جانبي آن نادر است. در موارد معدوي عوارضي نظير ناراحتي مجراي معده‌اي-روده‌اي، انواع سردرد و سرگيجه گزارش شده است. ميوه جينكو را با دست جابجا نكنيد يا آنرا قورت ندهيد اگر باردار هستيد بايد در مصرف جينكو احتياط كنيد، چون ما اطلاعات مويد اثرات عصاره جينكو در دوره بارداري دسترسي نداريم. از تجويز عصاره جينكو به نوزادان و كودكان پرهيز كنيد.

اسطوخودوس (لاواند)‌(Lavandula spp)

اسطوخودوس كلمه يوناني است، يعني حافظ الروح، در زبان فارسي دري به آن شاه سپرم و در عربي انس الروح مي‌گويند. اسطوخدوس گياهي است چند ساله به شكل بوته كوچك به بلندي نيم‌متر خيلي پرشاخه، ساقه‌هاي آن 4 گوشه، برگ‌هاي آن دراز ، متقابل پوشيده از كرك سفيد پنبه‌اي، برگ‌هاي آن كه در بهار ظاهر مي‌شود به رنگ بنفش تيره به صورت سنبله، اسطوخودس داراي برگ‌ها و كرك‌هاي معطر بوده و از كليه قسمت‌هاي اين گياه مخصوصا شاخه‌هاي برگ‌دار آن بوي قوي ولي مطبوع استشمام مي‌گردد و به همين دليل در عطر سازي مصرف مي‌شود، ولي طعم آن تلخ است. اين گياه بومي ايران نيست، ولي گونه‌هاي مختلف آن در مناطق متعددي از كشور بسته مي‌شود قسمت مورد استفاده اين گياه سرشاخه‌هاي برگ دار و گل‌دار آن است كه اسطوخودوس برطرف كننده خستگي و آرامش زا مي‌باشد و براي معالجه ضعف اعصاب مفيد است. بوعلي سينا راجع به اسطوخودس در كتاب خود چنين نوشته است: عطر اين گياه خاصيت قوي خواب آور داشته، مخدر است، حساسيت را كم و درد تسكين مي‌دهد، كم كننده غم و اندوه است و در مجموع اين گياه را مي‌توان آرام بخش، تسكين دهنده و بالاتر از همه متعادل كننده در نظر گرفت زمان شروع خواب را كوتاه و طول دوره خواب را طولاني مي‌كند.

سنبل الطيب (علف كربه) (Valeriana officinalis)

گياهي است علفي داراي ريزوم و ساقه‌هاي خزنده گل‌هاي كوچك صورتي در گل آذين‌هاي چتري مستقرند. اين گياه يكي از قديمي‌ترين گياهان دارويي است كه در ايران و جهان از آن براي مصارف گوناگون دارويي، غذايي و بهداشتي استفاده مي‌شود. اين گياه به صورت وحشي در جنگل‌هاي كم درخت در حاشيه جويبار و گودال‌ها مي‌رويد. قسمت مورد استفاده اين گياه، ريشه و ريزوم آن است و معمولا از ريشه گياهي كه بيش از 3 سال عمر دارد، استفاده مي‌شود. سنبل الطيب پس از خشك شدن به رنگ قهوه‌اي در مي‌آيد و طعم آن تلخ ولي خوشبو و معطر است و عطر آن پس از خشك شدن، بيش‌تر مي‌شود. تاثير دارويي ريشه تازه اين گياه، به مراتب بيشتر از خشك شده آن است. سنبل الطيب بايد در حرارت كم خشك شود زيرا حرارت بالا تمام اثر دارويي ان را از بين مي‌برد. يكي از مهمترين خواص دارويي اين گياه خاصيت آرام بخش بودن آن است. سنبل الطيب با داشتن خاصيت دارويي اين گياه خاصيت آرام بخش بودن آن است. سنبل الطيب با داشتن خاصيت ضد تشنج در رفع ناراحتي‌هاي عصبي و كاهش صرع نيز مفيد است. دلهره، تشويش و نگراني را تا حد زيادي از بين مي‌برد و جايگزين خوبي براي قرص‌ها و داروهاي آرام بخش است. اين گياه جهت تسكين ناراحتي‌هاي عصبي، بي‌خوابي، سرگيجه‌ وكاهش خستگي ناشي از كار فكري بيش از حد به كار مي‌رود. مصرف فرآورده‌هاي اين گياه در حاملگي و شيردهي مورد مطالعه قرار نگرفته و نبايد در حاملگي و شيردهي مصرف شود.

بادام (Amygdalus communis.var.dulis)

از دانه‌هاي آجيلي معروف كه در مقايسه با بادام هندی و بادام زميني داراي ارزش تغذيه‌اي و درماني بالاتري مي‌باشد. مغز بادام از جمله خوراكي‌هاي آرامش بخش و ضد مشكلات عصبي بوده و كمك بسيار زيادي به كاهش استرس مي‌كند. اين گياه حاوي ويتامين ب 2، ويتامين اي، روي و منيزيم است كه به توليد سروتونين كه تعديل كننده اعصاب و از بين برنده استرس است كمك مي‌كند. عنصر روي هم تا حدي با بعضي اثرات منفي استرس مقابله مي‌كند. ويتامين اي هم جزء آنتي اكسيدان‌هايي است كه راديكال‌هاي آزادي را كه منجر به استرس و بيماري‌هاي قلبي مي‌شود و از بين مي‌برد. هر چند نبايد زياد از بادام استفاده كنيد چون چربي بالايي دارد و با اين كه از نوع چربي غير اشباع و سالم است باز ممكن است به اضافه وزن منجر شود. استفاده خوراكي از بادام شكل ممنوع مي‌باشد وبايد تنها از بادام شيرين استفاده كنيد.

زعفران (Crocus sativus)

از ادويه‌هاي مورد استفاده در كليه منازل است كه خواص درماني بسيار گوناگوني دارد. قسمت مورد استفاده اين گياه انتهاي خامه و كلاله گل است. مهمترين خاصيت زعفران  كه از قديم مورد توجه بوده، درمان افسردگي است. زعفران از رسوب پلاكت‌هاي آميلوئيد در بيماران مبتلا به آلزايمر جلوگيري مي‌كند. بنابراين باعث تقويت حافظه مي‌شود. مصرف روزانه زعفران توانايي يادگيري و حافظه را به طور قابل توجهي افزايش مي‌دهد. زعفران بوي قوي و طعمي تلخ دارد، باعث تحريك اعصاب شده، اثر مسكن دارد و داراي خاصيت آرام بخشي و خواب‌آوري است و اگر مي‌خواهيد هميشه شاد و خندان باشيد، زعفران بخوريد. با توجه به اين مواد معطر گياه در حالت پودر شده، بسيار سريع‌تر از پودر نشده آن تبخير مي‌شود پس بهتر است زعفران را تا موقع مصرف پودر نكنيد يا در صورت پودر كردن، در ظرف در بسته نگه‌داري كنيد. مصرف زياد زعفران براي بدن مضر است و در زنان باردار تنها در مقادير بسيار محدود قابل استفاده مي‌باشد.

برگ بو (Laurus nobilis)

برگ بو درختي است به ارتفاع دو تا شش متر كه گاهي ارتفاع آن تا ده متر هم مي‌رسد. گل‌هاي آن به صورت خوشه‌اي و به رنگ زرد مايل به سبز است. اين گياه داراي برگ‌هاي سبز تيره رنگ و بسيار معطر است كه علاوه بر مصرف غذايي، داراي كاربردهاي دارويي متعدد مي‌باشد. ميوه برگ بو سته، مدور يا بيضوي، به رنگ مايل به آبي و داراي يك دانه با لپه‌هاي گوشت‌دار روغني است. سطخ خارجي ميوه پس از رسيدن به رنگ سبز يا بنفش در مي‌آيد و پس از خشك شدن نيز ظاهر چين‌دار پيدا مي‌كند. ميوه خشك شده از برگ‌ها داراي اثر درماني بيش‌تري است. از خواص دارويي برگ بو در زمينه مشكلات عصبي مي‌توان به درمان دردها و ناراحتي‌هاي عصبي و تسكين سردردها به ويژه سردردهاي ميگرني اشاره كرد.

شاه پسند وحشي (Verbena officinalis)

گياهي است علفي، داراي ساقه چهار گوش برگ‌هاي لوزي شكل دندانه‌دار و گل‌هايي قيفي شكل، معطر و به رنگ‌هاي سفيد، گلي يا سوسني كه به حال خودرو در دشت‌ها و كنار جاده‌ها مي‌رويد. اين گياه در بسياري مناطق  ايران به ويژه استان هاي غربي و شمال غربي مي‌رويد و تمام قسمت‌هاي آن به ويژه برگ ها و سرشاخه‌هاي گل‌دار داراي خاصيت دارويي است. اين گياه تونيك آرام كننده، مقوي اعصاب، آرام بخش،‌برطرف كننده  بي‌خوابي و تنش عصبي، برطرف كننده خستگي و افسردگي مي‌باشد.

رزماري (اكليل كوهي) (Rosmariunus officinalis)

گياهي هميشه سبز و بوته‌اي، برگ‌ها متقابل كشيده، نخي و بسيار معطر، پرورش رزماري در بيشتر نقاط كشور متداول است. اندام دارويي رزماري برگ‌ها و سرشاخه‌هاي گل‌دار بوده كه محرك جريان خون،‌ضدافسردگي،‌ضداسپاسم و نشاط آور مي‌باشد. رزماري يك تقويت كننده حافظه قدرتمند محسوب مي‌شود. اين گياه عملكرد سيستم قلبي و عروقي، و نيز گردش خون محيطي را بهبود مي‌بخشد.

آويشن باغي (thymus vulgaris)

گياهي است چندساله و معطر، داراي ساقه چهارگوش با جلاي بنفش رنگ، برگ‌هاي نيزه‌اي كوچك و گل‌هاي كوچك به رنگ‌هاي سفيد، صورتي يا ارغواني، اندام دارويي آن سرشاخه گل‌دار است. گونه‌هاي مختلف اين گياه در بيش‌تر مناطق كشور يافته مي‌شود و داراي اثرات شادي‌آور و برطرف كننده افسردگيمي‌باشد. مصرف آن در بارداري و  در افراد با فشار خون بالا ممنوع است.

بادرنجبويه (Mellissa officinalis)

گياهي علفي، پايا، پرشاخه و پرپشت، ساقه‌هاي راست و برگ‌هاي متناوب بيضي شكل و گل‌هايي با كاسبرگ‌هاي رنگي اول زردرنگ بعد سفيد و سپس به بنفش تبديل مي‌شوند. تمام گياه پوشيده از پرزهاي ريز بوده و عطر ليموي تندي از خود متصاعد مي‌كند. اين گياه در اكثر مناطق كشور از جمله تهران، گيلان، آذربايجان و كردستان مي‌رويد. اندام دارويي بادرنجبويه برگ‌هاي آن است كه خاصيت آرام بخش و خواب‌آور داشته و در مواردي تسكين دهنده درد معده و سرگيجه مي‌باشد. علاوه بر آن سبب كاهش تعداد ضربان قلب مي‌شود و بهترين دارو براي اشخاصي است كه هنگام اضطراب دچار ناراحتي معده مي‌شوند. يافته‌هاي جديد محققان حاكي از آن است كه اين گياه اثر قابل توجهي در كاهش علايم آلزايمر دارد. بايد در مصرف آن در هنگام اختلالات تيروئيدي احتياط گردد.

نارنج (citrus aurantium)

درختي گرمسيري از خانواده مركبات كه شكوفه و ميوه آن داراي ارزش دارويي است. شكوفه نارنج (بهار نارنج)‌آرام بخش و جهت برطرف كردن مشكلات گوارشي با منشا عصبي بسيار مناسب است.

دارچين (Cinnamomum zeylanicum)

درختي هميشه سبز كه بومي كشورهاي گرمسيري است و در ايران وجود ندارد. اما همه ساله مقدار زيادي پوست درخت دارچين از اين كشورها وارد كشور ايران مي‌شود. پوست درخت دارچين:  اثر آرام بخش و شاد كننده دارد و در حقيقت مي‌توان گفت دارچين آرام بخش خوش طعم، كم عارضه و در دسترس گياهي است و بي‌دليل نيست كه در گذشته سلماني‌ها به مشتري‌هاي خود چاي دارچين مي‌دادند.

ريحان (Ocimum basilicum)

از سبزيجات معروف و پرمصرف كه در اكثر نقاط كشور يافته مي‌شود و برگ‌ها و سرشاخه‌هاي آن است كهآرام بخش، معالج سردردهاي ميگرني و عصبي، ضد افسردگي و افزايش دهنده حافظه مي‌باشد.

زوفا (Hyssopus officinalis)

گياهي است علفي پايا به ارتفاع 60-20 سانتيمتر، داراي ريشه‌اي ضخيم و منشعب كه از آن ساقه‌هاي متعدد چوبي خارج شده، برگ‌هاي كوچك نوك تيز متقابل و دراي كرك‌هاي فراوان در دو طرف و گل‌هاي آبي رنگ كه بر سطح گل برگ هاي آن نقاط بسيار ريز قرمز رنگي ديده مي‌شود. قسمت مورد استفاده سرشاخه‌هاي گل‌دار بوده كه ضد افسردگي و خستگي عصبي مي‌باشد.

گل محمدي (Rosa damascene)

گياهي بسيار معطر است كه در سرتا سر دنيا به دليل زيبايي بي نظيرش به عنوان گل تزييني كاشته مي‌شود و در ايران براي تهيه گلاب و اسانس به كار مي‌رود. پژوهشگران متعددي در تحقيقات خود اثرات ضددرد و ضد التهابي عصاره گل محمدي را اثبات كرده‌اند. اين گياه تحمل درد را به ميزان بالايي افزايش مي‌دهد. همچنين اين گياه اثر ضد التهابي قابل توجهي (در حد ديكلوفناك) نشان داده است. از ديگر آثار مهم اين گياه مي‌توان به  ضد افسردگي، خواب آور ملايم، ضددرد و شادي آور آن اشاره كرد.

رازك (ككي مور،‌جنجل) (Humulus lupulus)

گياهي علفي و چند ساله، به طول 2 تا 10 متر، داراي برگ‌هاي پهن و قلبي شكل و گل هاي ماده مخروطي شكل. اين گياه يبشتر در شمال كشور مي‌رويد و گل‌هاي ماده آن داراي ارزش دارويي است. اين گياه آرام بخش، خواب آور ملايم ( با افزايش سرعت به خواب رفتن و كيفيت خواب) ، مسكن سردردهاي عصبي و  درد مفاصل، ضد التهاب، ضداسپاسم، ضد تنش عصبي و ضد اضطراب مي‌باشد. مصرف در بارداري و در افراد مبتلا به افسردگي ممنوع مي‌باشد. اين گياه به خاطر وجود برخي از تركيبات قادر به ايجاد  خارش پوست و هم چنين آلرژي و حساسيت تنفسي در افراد حساس مي‌باشد. عوارضي نظير جلدي و درماتيت شديد، تهوع، سرگيجه، تب، تعريق زياد و برخي از مشلات تنفسي يا قلبي در صورت مصرف زياد رازك بروز مي‌كند. بسياري از اين آثار در كارگران جمع كننده محصول رازك ديده مي‌شود. همچنين به خاطر آثار ضد اسپاسم رازك برروي رحم و نيز اثار شبه استروژني آن، بهتر است كه اين گياه در كودكان، دوره‌هاي بارداري و شيردهي زنان و زنان مبتلا به سرطان پستان مصرف نشود. مصرف درازمدت رازك توصيه نمي‌شود.

زنجفيل (Zingiber officinale)

گياهي چند ساله و داراي ساقه زيرزميني غده‌اي، اين گياه از كشورهاي گرمسيري وارد مي‌شود و اندام دارويي آن غده‌هاي زيرزميني است كه ضدحالت تهوع و دردهاي ميگرني، شادي آور و برطرف كننده خستگي مي‌باشد. مصرف در بارداري بايد با احتياط و در مقادير كم صورت گيرد.

جين سنگ (جين سينگ چيني، عشقه) (Panax. Spp.)

گياهي داراي برگ‌هايي كه به صورت دايره‌اي دور ساقه مستقيمي مي‌پيچند، گل‌هاي چتري سبز مايل به زرد در مركز اين گياه مي‌رويند  و ريشه عمودي و ضخيم كه به ريشه‌هاي كوچكتري تقسيم شده است. اين گياه بيشتر در كشورهاي شرق آسيا و گونه‌اي از آن در آمريكا مي‌رويد و در ايران وجود ندارد. اندام دارويي جين سينگ ريشه آن است. چين و چروك موجود در طوقه گياه گوياي ميزان سن اين گياه است. اين مساله از اهميت زيادي برخوردار است چرا كه سن عشقه تا به چهار پنج  سال نرسيده باشد آماده بهره‌برداري نخواهد بود. جين سينگ عمدتا به صورت‌هاي جين سينگ سفيد (خشك و پوست كنده) يا جين سينگ قرمز (ريشه پوست دار و بخور داده شده قبل از خشك شدن) به صورت آب، آب و الكل يا عصاره مايع الكل و به صورت انواع كپسول يا پودر است. از جمله خواص مهم جين سنگ عبارتند از :‌تقويت دستگاه عصبي،كمك به بهبود مشكلات عصبي از جمله خستگي عصبي و ضعف حافظه، تونيك غدد آدرنال، افزايش دهنده انرژي و مقوي، افراد مبتلا به بيماري قلبي، ديابت و فشار خون بالا و پايين بايد در مصرف عشقه احتياط كنند. از مصرف جين سينگ در صورت ابتلا به هر نوع بيماري جدي اجتناب ورزيد. اگر باردار هستيد از مصرف عشقه پرهيز كنيد. چون ايمني آن در طول دوره بارداري هنوز اثبات نشده است جين سينگ  مي‌تواند اثرات كافئين يا ساير محرك‌ها افزايش دهد، سبب شود كه احساس نگراني يا عصبانيت نماييد يا اين كه ضربان قلب و فشار خون شما افزايش يابد. ممكن است در اثر مصرف آن بيش تر عرق كنيد،‌ با مشكلات خواب مواجه شويد يا اين كه ضربان شما نامنظم گردد. عشقه مي‌تواند اثرات داروهاي ضد رواني يا داروهاي فشار خون يا ديابت را افزايش دهد. اين داروي گياهي با استروييد تداخل پيدا مي‌كند. اگر از اين داروها مصرف مي‌كنيد هرگز بدون مشورت با پزشك معالج خود به سراغ آن نرويد. امروزه تقلب‌هاي گوناگوني در اين محصول انجام مي‌شود و گاه ريشه‌هايي به جاي جين سينگ عرضه مي‌شود كه فاقد خواص مربوطه و داراي عوارضي براي بدن هستند از اين رو هنگام تهيه اين گياه و فرآورده‌هاي آن دقت لازم را نموده و از خريد نمونه‌هاي مشكوك و فاقد مشخصات لازم خودداري كنيد.

نعناع (menthaspp)

گونه‌هاي مختلفي از اين گياه كاشته مي‌شوند كه M.Piperiata و Mentha viridis از گونه‌هاي رايج درماني نعناع است. گياهي است علفي و داراي ظاهري شبيه كه غالبا در باغ‌ها و اطراف آن مي‌رويد. برگ‌هاي پهن و به رنگ سبز تيره در هر دو سطح پهنك دارد كه عموما عاري از تار يا داراي تعداد بسيار كمي از آن است. از مشخصات آن كه باعث تشخيص گياه از گونه M.Piperata مي‌شود. ان است كه اولا برگ‌هايش، دمبرگ ندارند و ثانيا سنبله‌هاي گل آذين آن ، داراي ظاهري باريك‌تر ولي درازتر از گونه مذكورند به طوري كه در همان نظر اول مي‌توان پي به وجود اين اختلاف برد. اين گياه در اكثر مناطق ايران كاشته مي‌شود. اندام دارويي نعناع قسمت‌هاي هوايي گياه شامل برگ و سرشاخه‌هاي گل‌دار به صورت تازه و برگ خشك شده است كه بيشتر در مشكلات گوارشي به كار مي‌رود. ولي داراي اثرات شادي‌بخش و ضد اضطراب نيز مي‌باشد.

پامچال (primula veris)

گياهي علفي و چندساله كه در اوايل بهار خوشه‌اي از گل زرد يا نارجي در نوك شاخه بدون برگ مي‌رويد. اين گياه در اكثر مناطق كشور موجود بوده و اندام دارويي آن گياهيل و ريشه است. ريشه پامچال بيشتر در درمان ناراحتي‌هاي تنفسي به كار مي‌رود و كاربرد خاصي در بيماري‌هاي اعصاب ندارد. گل پامچال آرام بخش، خواب آور، ضد اسپاسم و ضدر درد مي‌ّاشد. در دروان بارداري در مقادير محدود مورد استفاده قرار گيرد. افرادي كه از داروهاي رقيق كننده خون استفاده مي‌كنند از مصرف فرآورده‌هاي پامچال اجتناب كنند.

كرفس (Apium graveolens)

اين گياه به ارتفاع 20 تا 60 سانتي‌متر است وساقه‌اي منشعب دارد وگياهي است كه در  اكثر مناطق كشور مي‌رويد و جهت تقويت اعصاب نقش مهمي دارد. ويتامين ب 6 و اسيد پانتوتنيك موجود در آن به همراه منيزيوم و كلسيم اثر مثبتي  در تقويت اعصاب داشته و داراي اثرات شگرف در آرامش رواني است.